Het belang van monumentale bomen
U kent ze wel. Van die bomen die alleen al door hun aanwezigheid indruk op je kunnen maken. Van die majestueuze, statige, oude bomen. Bomen waarvan je weet dat die er al stonden toen je betovergrootvader nog een kleine jongen was. Dat zijn met recht monumentale bomen.
Wat monumentale bomen precies zijn, is een beetje afhankelijk van wie je het vraagt. De bomenstichting gebruikt de term monumentale bomen al jaren. De bomenstichting houdt zelfs een landelijke lijst bij van bomen, die als monument worden beschouwd.
Naast de taalkundige betekenis zijn de termen monumentale bomen en monumentale boom ook vastgelegd in wet en regelgeving. Veelal in gemeentelijke nota’s en APV’s. Per gemeente kan de exacte definitie van wat als een monumentale boom wordt aangemerkt, op details verschillen.
Wanneer we de verschillende gehanteerde omschrijvingen en definities bij elkaar vegen, dan komen we tot de volgende algemene definitie van wat monumentale bomen zijn.
Wat zijn monumentale bomen?
Monumentale bomen zijn bomen die:
a. nationaal- of regionaal een belangrijke plek innemen in de geschiedenis. Ze zijn dan van cultuurhistorische waarde.
b. bijzonder zijn op basis van leeftijd, omvang of bereikte hoogte of anderszins onderscheidend zijn qua functie in het landschap.
c. zeldzaam zijn in Nederland qua soort of variëteit. Dergelijke bomen worden als dendrologisch waardevol gecategoriseerd.
d. bijzondere planten of dieren herbergen of als moederboom* aangemerkt kunnen worden. Dergelijke bomen zijn natuurwetenschappelijk of ecologisch van grote waarde.
Aan monumentale bomen hangen zwaardere beschermingseisen dan aan ‘gewone’ bomen. Ze mogen alleen gekapt worden wanneer daar een speciale reden voor is. Een bomenspecialist kan bijvoorbeeld hebben vastgesteld, dat de boom onveilig is geworden voor zijn omgeving.
Voordat u een monumentale boom mag kappen of uitvoerig mag snoeien, heeft u een omgevingsvergunning nodig van uw gemeente. Heeft u deze niet, dan kunt u een enorme financiële tegenvaller verwachten.
Naast de boete die er op het ongeoorloofd kappen en snoeien staat, kunt u ook aansprakelijk gesteld worden voor de schade die de gemeenschap oploopt door uw handelen. De bedragen die daarmee gemoeid zijn, kunnen heel snel de tien- tot twintigduizend euro passeren.
Verzorging van monumentale bomen
Het zal u niet verbazen dat boomverzorging bij monumentale bomen zeer belangrijk is. Door hun veelal hoge leeftijd is de boom vaak een grote boom. Grote bomen vangen meer wind en zijn daarom gevoeliger voor windschade. Een goed beheer van de kroon van de boom kan schade helpen voorkomen.
Monumentale bomen krijgen, wanneer daar aanleiding toe is. kunstmatige ondersteuning van takken of stam. Bij een monumentale boom zal men er alles aan doen om de boom zo lang mogelijk overeind en in leven te houden. Een gewone boom zal veel sneller worden gekapt dan een monumentale boom.
(*moederboom= de eerste boom die de vruchten, scheuten of zaden draagt voor de nakomelingen)